وقتی صحبت از فشار خون بالا می‌شود، اغلب ذهنمان به سمت بزرگسالان می‌رود. اما واقعیت این است که فشار خون بالا (Hypertension) می‌تواند در کودکان و نوجوانان هم بروز کند. این بیماری اگر به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است در آینده سلامت قلب، کلیه و عروق کودک را تهدید کند.

⚠️ فشار خون بالا در کودکان یعنی چه؟

فشار خون در واقع نیرویی است که خون هنگام عبور از رگ‌ها به دیواره‌ی آن‌ها وارد می‌کند. وقتی این فشار به‌طور مداوم بالاتر از حد طبیعی باشد، گفته می‌شود فرد دچار فشار خون بالا شده است.

در کودکان، محدوده‌ی نرمال فشار خون بسته به سن، جنس و قد متغیر است، اما به‌طور کلی:

• اگر فشار خون کودک بیشتر از ۹۰ تا ۹۵ درصد هم‌سن و سالانش باشد، فشار خون او بالا در نظر گرفته می‌شود.

🔍 دلایل بروز فشار خون بالا در کودکان

علت این بیماری ممکن است اولیه (ژنتیکی) یا ثانویه (ناشی از بیماری دیگر) باشد:

۱. فشار خون اولیه (Essential Hypertension)

این نوع بیشتر در نوجوانان و کودکانی که اضافه وزن دارند دیده می‌شود.
عوامل مؤثر عبارت‌اند از:

• چاقی و کم‌تحرکی
• مصرف زیاد نمک و فست‌فود
• سابقه خانوادگی فشار خون بالا
• استرس زیاد

۲. فشار خون ثانویه (Secondary Hypertension)

گاهی فشار خون بالا نتیجه‌ی بیماری دیگری است، مثل:

• مشکلات کلیوی
• بیماری‌های غدد (مثل تیروئید)
• بعضی داروها یا مشکلات قلبی مادرزادی

🧒 علائم فشار خون بالا در کودکان

در بسیاری از موارد، فشار خون بالا هیچ علامت ظاهری ندارد و تنها از طریق اندازه‌گیری مشخص می‌شود.
با این حال، برخی علائم هشداردهنده عبارت‌اند از:

• سردرد و سرگیجه
• تاری دید
• تپش قلب
• خستگی یا بی‌قراری غیرعادی
• خون‌دماغ‌های مکرر

اگر چنین علائمی مشاهده کردید، بهتر است کودک را برای بررسی نزد پزشک ببرید.

🍎 نقش تغذیه در کنترل فشار خون کودکان

رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند تأثیر زیادی در کنترل و حتی پیشگیری از فشار خون بالا داشته باشد.
نکات کلیدی تغذیه‌ای:

✅ مصرف مواد غذایی مفید:

• میوه و سبزی تازه برای تأمین پتاسیم و فیبر
• آجیل و خشکبار طبیعی مثل بادام، گردو و پسته (در حد متعادل) که چربی مفید دارند
• لبنیات کم‌چرب برای تقویت استخوان‌ها و حفظ تعادل کلسیم
• غلات سبوس‌دار به جای نان و برنج سفید

🚫 کاهش مصرف مواد مضر:

• غذاهای شور و فست‌فودها
• نوشیدنی‌های شیرین و گازدار
• خوراکی‌های آماده و بسته‌بندی‌شده
• چربی‌های ترانس (مثل چیپس و بیسکوییت‌های صنعتی)

🏃 سبک زندگی سالم برای قلب کودک

• تحرک روزانه: بازی، دوچرخه‌سواری، یا شنا حداقل ۳۰ دقیقه در روز
• خواب کافی: خواب ناکافی با افزایش استرس و فشار خون ارتباط مستقیم دارد.
• مدیریت استرس: آموزش آرامش و بازی‌های ذهنی ساده برای کاهش اضطراب کودک

💚 جمع‌بندی

فشار خون بالا در کودکان بیماری خاموشی است که در صورت بی‌توجهی می‌تواند خطرناک شود. اما با تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و کاهش مصرف نمک و غذاهای فرآوری‌شده می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد.

والدین باید هر چند وقت یک‌بار فشار خون کودک را اندازه‌گیری کنند و در صورت مشاهده‌ی علائم غیرعادی با پزشک مشورت نمایند.